ही आहेत तूमच्या शरीरातील शुगर कमी होण्याची लक्षणे, कारणे आणि करा हे उपाय

आजच्या धावपळीच्या जीवनशैलीत आरोग्याबद्दल जागरूकता वाढत असली, तरी काही वेळा आपल्या शरीरातील काही महत्त्वाचे संकेत आपण दुर्लक्षित करतो. रक्तातील साखर कमी होणे, ज्याला हायपोग्लायसेमिया असेही म्हणतात, हे एक गंभीर आरोग्यविषयक लक्षण आहे. योग्यवेळी याकडे लक्ष दिले नाही, तर यामुळे मोठ्या आरोग्य समस्यांना सामोरे जावे लागू शकते. आज आपण शुगर कमी होण्याची लक्षणे, कारणे, त्यावरील उपाय आणि प्रतिबंध याबद्दल माहिती घेणार आहोत.

शुगर कमी होण्याची कारणे

आपल्या शरीरातील शुगर कमी होण्याची म्हणजे रक्तातील साखरेची पातळी कमी होण्याची अनेक कारणे असू शकतात. याची प्रमुख कारणे पुढीलप्रमाणे आहेत:
1. अनियमित आहार → वेळेवर जेवण न करणे किंवा खूप कमी अन्न सेवन केल्याने रक्तातील साखर कमी होऊ शकते.
2. जास्त प्रमाणात इन्सुलिन घेणे → मधुमेह असलेल्या लोकांनी इन्सुलिन किंवा रक्तशर्करा कमी करणाऱ्या गोळ्या जास्त प्रमाणात घेतल्यास साखरेची पातळी कमी होऊ शकते.
3. अतिश्रम किंवा व्यायाम → खूप जास्त शारीरिक श्रम किंवा व्यायाम केल्याने रक्तातील साखरेची पातळी वेगाने घसरू शकते.
4. अल्कोहोलचे जास्त सेवन → खूप जास्त प्रमाणात मद्यपाना केल्यामुळे यकृताला रक्तातील साखर नियंत्रित करण्यात अडचण येते.
5. आरोग्य समस्या →  काही गंभीर आजार, जसे की यकृत विकार, किडनीच्या समस्या किंवा हार्मोनल असंतुलन, यामुळेही शुगर कमी होऊ शकते.

शुगर कमी होण्याची प्रमुख लक्षणे

शुगर कमी होण्याची लक्षणे प्रत्येकाच्या बाबतीत वेगवेगळी असू शकतात. ही लक्षणे सौम्य ते गंभीर स्वरूपाची असू शकतात. खालीलप्रमाणे लक्षणे दिसल्यास शुगर कमी होण्याची शक्यता आहे असे आपण म्हणू शकतो.

1. थकवा आणि अशक्तपणा
रक्तातील साखर कमी झाल्यास शरीराला ऊर्जा पुरवठा होण्यामध्ये अडचण निर्माण होते. यामुळे व्यक्तीला सतत थकवा जाणवतो आणि काम करण्याची क्षमता कमी होते.

2. चक्कर येणे आणि डोके हलके होणे
साखरेच्या कमतरतेमुळे मेंदूला योग्य प्रमाणात ऊर्जा मिळत नाही, त्यामुळे डोके हलके होणे, चक्कर येणे ही लक्षणे जाणवतात.

3. चक्कर येणे आणि डोके हलके होणे
शुगर कमी झाल्यास शरीराला ताण जाणवतो, त्यामुळे व्यक्तीला जास्त प्रमाणात घाम येतो. हा घाम विशिष्ट प्रसंगी, जसे की झोपेतून अचानक उठल्यावर, जास्त जाणवतो.

4. हृदयाचे ठोके वेगाने होणे (हार्ट पल्पिटेशन)
रक्तातील साखरेची पातळी कमी झाल्यास हृदयाचे ठोके असामान्यरीत्या वाढतात. हे लक्षण टेन्शन किंवा अस्वस्थतेसारखे वाटू शकते.

5. चिडचिड आणि अस्वस्थता
साखरेची पातळी कमी झाल्यावर मेंदूवर परिणाम होतो, ज्यामुळे व्यक्ती चिडचिड होते, त्रासिक किंवा निराश वाटते.

6. भुकेचा जास्त त्रास होणे
रक्तातील साखर खूप कमी झाल्यास शरीर भूक अधिक जाणवून देते. खूप जास्त भूक लागणे हेही एक प्रमुख लक्षण आहे.

7. हात-पाय थरथरणे (कंपन होणे)
साखर कमी झाल्यावर स्नायूंवर परिणाम होतो, ज्यामुळे हात-पाय थरथरण्याची शक्यता असते.

8. झोपाळलेपणा आणि गोंधळलेल्या भावना
साखर कमी झाल्यावर व्यक्तीला गोंधळल्यासारखे वाटते, आणि झोप आल्यासारखे वाटते. ही स्थिती अधिक गंभीर असू शकते.

9. त्वचेचा रंग फिकट होणे
रक्तातील साखर कमी झाल्यास त्वचा फिकट दिसू शकते आणि व्यक्तीला आजारी असल्यासारखे वाटते.

10. आकडी किंवा बेशुद्धी
खूप गंभीर स्थितीत शुगर कमी झाल्यास व्यक्तीला आकडी येऊ शकते किंवा ती बेशुद्ध पडू शकते. अशा वेळी त्वरित वैद्यकीय मदतीची आवश्यकता असते.

शुगर कमी झाल्यास काय करावे ?

शुगर कमी झाल्यास त्वरित उपाययोजना करणे आवश्यक आहे. पुढील सोपे उपाय त्वरित साखर वाढवण्यासाठी उपयुक्त ठरू शकतात:

⇒ गोड पदार्थ खावेत: चॉकलेट, गोड फळे (जसे की केळी), साखरेचे पाणी, किंवा ग्लुकोज पावडर यांचा त्वरित वापर करा.
⇒ आराम करावा: शक्य असल्यास एका ठिकाणी शांत राहून शरीराला आराम द्या.
⇒ ताबडतोब डॉक्टरांचा सल्ला घ्यावा: लक्षणे गंभीर असल्यास त्वरित वैद्यकीय मदत घ्या.
⇒ साखरेची तपासणी करायला हवी: रक्तातील साखरेची पातळी तपासण्यासाठी ग्लूकोमीटर वापरा.

शुगर कमी होण्यापासून बचाव कसा करावा?

आपल्या शरीरातील  शुगर कमी होणे टाळण्यासाठी खालील गोष्टींचा अवलंब करा:

⇒ समतोल आहार: नियमित आणि पोषण युक्त आहार घेणे महत्त्वाचे आहे. प्रथिने, कार्बोहायड्रेट्स, आणि चांगले फॅट्स असलेल्या पदार्थांचा समावेश करा.
⇒ व्यायामाचे नियोजन: व्यायाम करताना शरीराच्या क्षमतेनुसार श्रम करा. जास्त व्यायाम केल्यास रक्तातील साखर कमी होण्याची शक्यता असते.
⇒ इन्सुलिनचे योग्य प्रमाण: मधुमेहाच्या रुग्णांनी डॉक्टरांच्या सल्ल्यानेच औषधांचे प्रमाण ठरवावे.
⇒ स्ट्रेस कमी करणे: ताणतणाव टाळण्यासाठी ध्यान, योगा किंवा इतर रिलॅक्सेशन तंत्रांचा अवलंब करा.
⇒ आरोग्य तपासणी: नियमित आरोग्य तपासणी करून शरीराच्या साखरेच्या पातळीवर लक्ष ठेवा.

समारोप

शुगर कमी होणे ही स्थिती शरीरासाठी घातक ठरू शकते. योग्यवेळी शुगर कमी होण्याची लक्षणे ओळखून उपचार करणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे. आपल्या शरीराने दिलेले संकेत समजून घेतल्यास मोठ्या समस्यांना टाळता येऊ शकते. शुगर कमी होण्याची कारणे, लक्षणे, आणि उपायांची माहिती ठेवल्यास आपण स्वतःला आणि आपल्या जवळच्या लोकांना आरोग्याच्या दृष्टीने सुरक्षित ठेवू शकतो.

आरोग्य हीच खरी संपत्ती आहे, म्हणूनच आपल्या शरीराच्या प्रत्येक हालचालीवर लक्ष ठेवा आणि आवश्यक ती काळजी घ्या!